សម្ភោរ
សម្ភោរ គឺជាឧបករណ៍តន្ត្រីខ្មែរមួយប្រភេទដែល
ត្រូវបានគេចាត់ចូលទៅក្នុងពពួកក្រុមគោះដំ។ គេច្រើន យកឈើខ្លឹមមកធ្វើវាដូចជាៈ
ដើមកកោះ រាំង បេង ខ្នុរ ជាដើម។ វាមានរាងមូលទ្រវែង ធំកណ្តាល ជមសង ខាង
ដែលមានទទឹង ០,៣៥សម និងបណ្តាយ ០,៥៥ សម។
គេយកស្បែកសត្វគោឬសត្វសេះសំរាប់ប្រើក្នុង ការដាស់ស្បែកសម្ភោរឬ ក៏ហៅថា ពាស។
ស្បែកនោះត្រូវបានគេកាត់ជារាងមូលធំជាងមាត់សម្ភោរប្រហែលជាពីរធ្នាប់។ ក្នុង
ការសម្តែងគេវាយនឹងប្រអប់ដៃទាំងសងខាងគឺដៃស្តាំវាយខាងមុខធំ
និងខាងឆ្វេងវាយខាងមុខតូច៕
គងវង់ធំ
គងវង់ធំ គឺជាឧបករណ៍មួយប្រភេទដែលមាន
នៅក្នុងរង្វង់ភ្លេងពិណ្យពាទ្យ។ គងនេះមានផ្លែ១៦
ឬ១៦សម្នៀង។ ផ្លែរបស់វាធ្វើអំពីលង្ហិនឬសាច់ខាត់សុទ្ធ។ ឧបករណ៍នេះ
មានផ្លែពីធំទៅតូចពីឆ្វេងមកស្តាំតាម លំដាប់ ។ វង់គងធ្វើអំពីវ័រផ្តៅដំបង។
គេយកវ័រផ្តៅ៤ កំណាត់មកពត់ អោយមានរាងជារង្វង់មូល។
គេបញ្ចុះជើងទៀនបញ្ឍរភ្ជាប់ពីរង្វង់ ខាងក្រោមទៅរង្វង់ខាងលើ
ដោយមានចន្ទុលញែកដោយយកខ្សែស៊កត្រង់រន្ធទាំងបួន ដែលគេ បានចោះនៅលើឆ័ត្រ។
ខ្សែចងផ្លែគងធ្វើអំពីស្បែកគោ ឬស្បែកសត្វផ្សេងៗ ដែលអាចធ្វើបាន។ ផ្លែធំឬ
សម្នៀងធំនៅខាងឆ្វេង បន្ទាប់មកផ្លែតូចឬសម្នៀងតូចនៅខាងស្តាំ។
ផ្លែសម្នៀងមានពកចំកណ្តាលហៅថា ដោះគង៕
គងវង់ធំ គឺជាឧបករណ៍មួយប្រភេទដែលមាន
នៅក្នុងរង្វង់ភ្លេងពិណ្យពាទ្យ។ គងនេះមានផ្លែ១៦
ឬ១៦សម្នៀង។ ផ្លែរបស់វាធ្វើអំពីលង្ហិនឬសាច់ខាត់សុទ្ធ។ ឧបករណ៍នេះ
មានផ្លែពីធំទៅតូចពីឆ្វេងមកស្តាំតាម លំដាប់ ។ វង់គងធ្វើអំពីវ័រផ្តៅដំបង។
គេយកវ័រផ្តៅ៤ កំណាត់មកពត់ អោយមានរាងជារង្វង់មូល។
គេបញ្ចុះជើងទៀនបញ្ឍរភ្ជាប់ពីរង្វង់ ខាងក្រោមទៅរង្វង់ខាងលើ
ដោយមានចន្ទុលញែកដោយយកខ្សែស៊កត្រង់រន្ធទាំងបួន ដែលគេ បានចោះនៅលើឆ័ត្រ។
ខ្សែចងផ្លែគងធ្វើអំពីស្បែកគោ ឬស្បែកសត្វផ្សេងៗ ដែលអាចធ្វើបាន។ ផ្លែធំឬ
សម្នៀងធំនៅខាងឆ្វេង បន្ទាប់មកផ្លែតូចឬសម្នៀងតូចនៅខាងស្តាំ។
ផ្លែសម្នៀងមានពកចំកណ្តាលហៅថា ដោះគង៕
តាខេ
តាខេ មានរូបរាងដូចសត្វក្រពើ ហើយពាក្យថា «តាខេ ឬតៈខេ» មានន័យថា «ក្រពើ» ។
កាលពី សម័យបុរាណ ខ្មែរយើងបានធ្វើឧបករណ៍នេះមានរូប
រាងស្ទើរដូចសត្វក្រពើទាំងស្រុង គឺបានឆ្លាក់ក្បាលតាខេ
ឬតៈខេនេះជារូបរាងក្រពើហាមាត់មានធ្មេញ ភ្នែក … ។
រនាតថោង ឬរនាតដែក គឺជារនាត
រនាតថោង ឬរនាតដែក គឺជារនាតដែលមានផ្លែសំនៀង២១ដូចគ្នា
ស្នូកមានរាងដូចគ្នាសុទ្ធសាធ ផ្លែសំនៀងនីមួយៗ
ក៏មានសូរដូចគ្នាដែរ គេហៅ ថារនាត ថោង
មកពីរនាតនេះមានផ្លែសំនៀងធ្វើអំពីលង្ហិន មាន
ពណ៌ក្រហមឆ្អិនឆ្អៅ ស្រដៀងនឹងពណ៌មាស រីឯរនាត ដែក
គឺជារនាតដែលមានផ្លែសំនៀង ធ្វើអំពីដែកសុទ្ធ មានពណ៌ខ្មៅស្រអាប់ ។
តាមដឹងតៗគ្នាមកថា កាលពីសម័យដើមមានតែរនាតថោងមួយបែបទេ ដែលប្រើប្រាស់ជាទូទៅ
ប៉ុន្តែ ក្រោយមកដោយសារការធ្វើផ្លែរនាតថោងពិបាកពេក
គេក៏ប្តូរផ្លែសំនៀងពីលង្ហិនមកផ្លែសំនៀងធ្វើអំពីដែកដែលងាយរក ងាយធ្វើជាង ។
រនាតទាំងពីរនេះប្រើមួយណាក៏បាន ប៉ុន្តែគេមិនដែលយកទាំងពីរ
ទៅប្រើនៅពេលជាមួយគ្នានោះឡើយ ។ តាមធម្មតា
គេច្រើនឃើញរនាតថោងប្រើប្រាស់នៅក្នុងវង់ភ្លេងព្រះរាជទ្រព្យ
រីឯរនាតដែកច្រើនតែប្រើប្រាស់នៅក្នុងវង់ភ្លេង ពិណពាទ្យក្រៅវាំង ឬតាមវត្ត
អារាមនានា ។ រនាតបែបនេះមានស្នូកត្រង់មិនងដូចស្នូករនាតឯកឡើយ
មានប្រវែងបណ្តោយ ១.០០ម និងទទឹង០.២០ម ធ្វើអំពីឈើខ្លឹមរឹង ។ ផ្លែសំនៀងទាំង២១
មិនបិទដុំប្រមរសម្រាប់រឹតសំនៀងឡើយ គឺគេបាន ស្លចាក់ ដំ ផែ
ឱ្យត្រូវចំសំនៀងនៃផ្លែនីមួយៗនោះស្រេចតែម្តង ។
ផ្លែរនាតនេះមិនចោះរន្ធស៊កខ្សែទេ
គឺគេយកផ្លែទាំងនោះទៅតម្រៀបតាមលំដាប់លំដោយនៃផ្លែជាជួរតាម
បណ្តោយស្នូក ប៉ុន្តែនៅពេលណាដែលគេឈប់លេង គេរើផ្លែទាំងនោះចេញយ៉ាងស្រួល
ទុកដាក់ទៅក្នុងស្នូក ឬក្នុងប្រអប់ថង់ណាមួយវិញ ។
ផ្លែសំនៀងរបស់រនាតនេះមានសំនៀងខ្លាំង ហើយយោលបានឆ្ងាយ
ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងផ្លែសំនៀងគងវង់ដែរ ។ នៅពេលលេងម្ដងៗ
គេយកអន្លូងមានមេលំរឹងធ្វើដោយស្បែកក្របី ឬស្បែកដំរី មកគោះ ។
របៀបប្រើអន្លូងទាំងពីរ ក៏ដូចជានឹងរបៀបប្រើអន្លូងរបស់រនាតឯកសុទ្ធសាធដែរ
គឺគោះស្មើៗគ្នាទៅលើសំនៀង គូៗ ។ រនាតថោង ឬ
រនាតដែកមានដំណើរសាច់បទដូចរនាតឯកសុទ្ធសាធ។ អ្នកដែលពូកែលេងរនាតឯកក៏ជាអ្នកពូកែ
លេងរនាតថោង ឬរនាតដែកដែរ ។ ឧបករណ៍រនាតថោងមានចំណាស់ច្រើនសតវត្សមកហើយ ។
បើតាមប្រសាសន៍ ឃុន មាស ឌី ក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ថា ជីតារបស់លោកបានប្រាប់ថា
រនាតថោងយើងនេះធ្វើត្រាប់តាមរនាតឥណ្ឌូណេស៊ី នៅហ្សាវ៉ា ឈ្មោះ Gendér
តាំងពីខ្មែរយើងបានទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌របស់ហ្សាវ៉ា (Java)
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ក្នុងចុងឆ្នាំនៃ សតវត្សទី៨
ក្នុងពេលដែលស្តេចបាននិរទេសទៅ Java ហើយបានត្រលប់មកសោយរាជ្យនៅស្រុកខ្មែរវិញ
ដោយនាំមក ជាមួយនូវវប្បធម៌ Java មួយចំនួនដូចជាមានឆ្លាក់
ទៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទអង្គរ មានក្បួនហែរបស់តន្ត្រីករច្រើនក្រុមជាមួយ
នឹងឧបករណ៍របស់ខ្លួន ប៉ុន្តែរនាតថោងខ្មែរបានច្នៃរូបរាងខុសពីលំនាំដើម Gendér
ហើយ ៕
No comments:
Post a Comment